Ո՞րն է Մակրոնի դիվանագիտության իրական ազդեցությունը

Ընտրությունից հետո Ֆրանսիայի նախագահը հրավերներ ուղարկեց բազմաթիվ ղեկավարների, ամեն անգամ գործելով մշակված սխեմայով՝ ջերմ ընդունելություն, բարեկամական ժեստեր և ճշմարտացի զրույց: Այդ մարտավարությունը բավականին հմուտ է, սակայն կդառնա ռիսկային, երբ ակնկալված արդյունքները չտա: Եթե ընտրարշավում կասկածներ կային, արագ ցրվեցին՝ Էմանուել Մակրոնը շատ արագ հագավ երկրի գլխավոր դիվանագետի կոստյումը: Ինչպես իր նախորդները Ժորժ Պոմպիդուի վախճանից հետո 1974-ին (այն ժամանակ նախագահական ընտրություններից հետո Վալերի Ժիսկար դ'Էստենը և Հելմուտ Կոլն անմիջապես առաջադրեցին G7-ի կազմավորման գաղափարը), պետության նոր ղեկավարը անմիջապես նետվեց բարձր մակարդակով հանդիպումների շրջապտույտը: Նրան նույնիսկ հաջողվեց առանձնանալ իր հյուրերի ազդեցիկությամբ՝ Վլադիմիր Պուտին, Մահմուդ Աբաս, Դոնալդ Թրամփ, Բենիամին Նեթանյահու: Եվ դա, չհաշված եվրոպացի գործընկերների հետ հանդիպումները, առաջին հերթին Գերմանիայի կանցլեր Անգելա Մերկելի: Իր խոսքով՝ նա «մշտական երկխոսության» մեջ է Գերմանիայի կանցլերի հետ: Մակրոնի ամենաազդեցիկ հյուրերի ցանկում պակասում է միայն Սի Ցզինպինը: Երիտասարդ նախագահն արդեն ընդունել է Պեկին այցի հրավերը այս տարեվերջին կամ եկող տարեսկզբին: Մի՞թե Ֆրանսիան միջազգային խաղի կենտրոն վերադարձնելու պատմության մեջ ընտրության տեղ կա: ՌԴ նախագահին առաջարկվեց Վերսալը և Պետրոս Մեծի մասին ցուցահանդեսը, ամերիկացի մագնատին՝ ԱՄՆ զորքերի մասնակցությունը առաջին աշխարհամարտին 1917-ին, Իսրայելի վարչպետին՝ արարողություն ի հիշատակ Վել դ'Իվի շուրջկալի: Պաղեստինի ինքնավարության ղեկավարի հրավերը Փարիզ փոխհատուցում էր Բենիամին Նեթանյահուի այցի՝ միջոց, ցույց տալու, որ Ֆրանսիան վարում է հավասարակշռված քաղաքականություն պաղեստինաիսրայելյան կոնֆլիկտում:.
Ամեն անգամ Էմանուել Մակրոնը օգտագործում է լավ մշակված սխեմա՝՝ ջերմ ընդունելություն, բարեկամական ժեստեր և ճշմարտացի զրույց: Վերսալում նա Վլադիմիր Պուտինի ներկայությամբ դատապարտեց «ռուսական ներխուժումը» ՈՒկրաինա, հոմոսեքսուալիստների հետապնդումը և ֆեյք նորությունների տարածումը Կրեմլին ենթակա ԶԼՄ-ներով: Դոնալդ Թրամփը հարկադրված էր օգտագործել հումորի իր ամբողջ զգացումը, որ ըստ արժանվույն գնահատի բնապահպանական ձևափոխված կարգախոսը՝ «Մեր մոլորակը նորից մեծ դարձնենք»: Իսրայելի վարչապետը որևէ արձագանք չտվեց օկուպացված տարածքներում շինարարության սպասվելիք քննարկմանը, որը, չի կարելի չընդունել, ստվերվեց Իսրայելի պետությանը աներկբա աջակցութան հաստատմամբ:

Էմանուել Մակրոնը աստիճանաբար ուրվագծում է նոր դիվանագիտության պրագմատիկ ու ռեալիստական պատկերը, որտեղ «իրավապաշտպանությունը» ավելի քիչ է, քան երկու նախորդների օրոք՝ ինչպես կասեր Յուբեր Վեդրինը: Նրանցից իր տարբերությունները, ի դեպ, Մակրոնը շեշտում է: «Ես վերջ կդնեմ նեոպահպանողականությանը, որ Ֆրանսիա ներմուծվեց տասը տարի առաջ»՝ հայտարարեց նա հունիսի վերջին եվրոպական թերթերին տված մեծ հարցազրույցում: Նեոպահպանողականության կասկածները երկու փաստարկի վրա են հենվում: Նախ՝ խոսքը Ֆրանսիայի ԱԳՆ-ում դիվանագետների մի խմբի մասին է (նրանց երբեմն անվանում են «աղանդ»), որն ընկալունակ է ԱՄՆ նեոպահպանողականների դրույթների նկատմամբ: Երկրորդ՝ դա վերաբերում է այդ դիվանագետների ազդեցությանը Նիկոլա Սարկոզիի ու Ֆրանսուա Օլանդի արտաքին քաղաքականության վրա՝ հօգուտ ավտոկրատների դեմ ժողովրդական բողոքների աջակցության զինված միջամտությունների կամ վարչակարգի փոփոխությունը հեշտացնելուն: Նեոպահպանողականության այդ պարզունակեցված ընկալումը (նեոպահպանողականությունը շատ ավելի բազմազան ու համալիր ուղղություն է, քան կարելի է մտածել՝ դատելով բնորոշումից) որոշ դեպքերում հավասարվում է «արևմտականությանը», այսինքն՝ արևմտյան արժեքների գերակայության մեջ համոզվածությանը և մյուս ժողովուրդների դրանց պարտադրելու ձգտումներին, այդ թվում՝ ուժով: Նեոպահպանողականությունը Ֆրանսիայում իր մասին բարձրաձայնեց, երբ անկում էր ապրում ԱՄՆ-ում ընդդեմ Սադամ Հուսեյնի Իրաքում միջամտության ֆիասկոյից հետո:

Արաբական գարնան ժամանակ Ֆրանսիան չանցավ ԱՄՆ-ի կողմը: Երկար տատանումներից հետո Ֆրանսիան եզրակացրեց, որ ավտորիտար վարչակարգերը ժողովրդական ընդվզումների համապատկերում կայունության երաշխիք չէին: Իրաքի ու Աֆղանստանի դառը փորձից հետո Բարաք Օբաման վճռեց կողմ քաշվել: Էկանուել Մակրոնը արդարացի նկատեց, որ Ֆրանսիան իզուր է «պատերազմել Լիբիայում», քանի որ միջամտության հետևանքով դաժան պետության փոխարեն հայտնվեց ահաբեկչության օջախ: Դա բնավ չի նշանակում, որ Ասադի իշխանություն մնալը երաշխավորում է կայունություն, առավել ևս՝ խաղաղություն ու առաջընթաց: Նախագահը համարում է, որ դիվանագիտության հիմքում պետք է լինի երկխոսությունը նրանց հետ, ում հետ դու համաձայն չես: Նա հենց այդպես էլ վարվում է և ձգտում է վիճելի հարցերում ավելի ուղիղ խոսել: Ընտրությունից հետո նա արդեն աչքի ընկավ առավել մեծ միջազգային լարում հարուցող հարցերում՝ ՈՒկրաինա, Սիրիա, Իրան, պաղեստինաիսրայելյան կոնֆլիկտ, կլիմա: Ամենուր նա հանդես է գալիս սեփական առաջարկներով, որ ենթադրում են աշխատանքային խմբի ստեղծում կամ միջնորդների նշանակում, եթե դեռ չկան: Դրանում վերստին ի հայտ են գալիս նրա դիվանագիտության հիմքերը: Նա հասկանում է, որ իրեն ավելի հաճույքով կլսեն, եթե հընթացս չբացառի ուժի կիրառումը: Այդպես նա հստակ հասկացրեց Բաշար Ասադի դաշնակից Վլադիմիր Պուտինին, որ եթե սիրիական վարչակարգը նորից քիմիական զենք կիրառի, հետևանքներ կլինեն: Մակրոնի համար դա «կարմիր գիծ» է, որը Ֆրանսիան մտադիր է պնդել: Միայնակ էլ, եթե պահանջվի: Առանց 2013-ի օգոստոսի իրավիճակի կրկնության, երբ Ֆրանսուա Օլանդը հարկադրված էր նահանջել, երբ Բարաք Օբաման չցանկացավ նրան աջակցել: Հարցազրույցում նախագահն ընդգծեց, որ դա դատարկ սպառնալիք չէ. «Ես համոզվել եմ օպերացիոն հնարավորությունների գոյության մեջ, նախքան այդ մասին հայտարարելը»:
Դեռ բարդ է ասել՝ կբերի՞ դիվանագիտական այդ գործունեությունն արդյունքներ: Ձգտել Ֆրանսիան «խաղի կենտրոն» վերադարձնել և ռեալ քաղաքականության կոնկրետ արդյունքների հասնելը միանգամայն տարբեր իրողություններ են: Էմանուել Մակրոնի լավատեսությունը, որ նա անվանում է «միջազգային քերականություն», իրենից ներկայացնում է հզոր շարժիչ ուժ, սակայն չի կարող ամեն ինչի լուծում տալ: Եվ նույնիսկ կարող է հիասթափություն դառնալ, եթե ակնկալվող հաջողությունները չլինեն:

Կլիմայի տաքացման իրավիճակը հիանալի օրինակ է: G7 սամմիթում Սիցիլիայում Մակրոնը մտածում էր, որ ԱՄՆ-ը դուրս չի գա Փարիզի համաձայնագրից: Այնուամենայնիվ, Դոնալդ Թրամփը հեշտությամբ հրաժարվեց Վաշինգտոն վերադառնալով: Փարիզում նա միայն մշուշոտ ակնարկեց, որ ինչ-որ բան կարող է տեղի ունենալ, մինչդեռ Մակրոնը արդեն պատկերացնում էր կլիմայի համաձայնագրի վավերացումը Վաշինգտոնի կողմից: Եթե վավերացվի, նա կհաստատի համոզելու իր ունակությունը: Հակառակ դեպքում՝ կհաստատի իր միամտությունը: Եթե շարունակես զգուշավորությունդ, քեզ վրա ուշադրություն չեն դարձնի: Եթե նվիրվես ակտիվ գործունեության, հնարավոր հարվածների ես քեզ հանձնում, բայց ստեղծում ես նոր հնարավորություններ: Ներքին քաղաքականության մեջ Էմանուել Մակրոնն իր ընտրությունն արել է: Առավել հավանական է, որ նույն որոշումը կընդունի առավել խնդրահարույց արտաքին քաղաքականության ասպարեզում:
Դանիել ՎԵՐՆԵ, Slate.fr

Հ.Գ. Էմանուել Մակրոնը ուզում է փոփոխություններ՝ նա երիտասարդ է և եռանդուն: Դա բնական է և առավել է ընդգծվում Ֆրանսուա Օլանդի նախագահությունից հետո: Ֆրանսիայի նախագահի դիվանագիտությունը Հայաստանի համար հատկապես կարևոր է՝ նա ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ է և նա Ֆրանսիայի նախագահն է, որ Արևմուտքում ավանդաբար Հայաստանի հովանավորն է: Իսկապես՝ Մակրոնը արդեն աչքի է ընկել միջազգային մեծ լարում հարուցող հարցերում՝ ՈՒկրաինա, Սիրիա, Իրան, պաղեստինաիսրայելյան կոնֆլիկտ, կլիմա: Մնում է Լեռնային Ղարաբաղը: Ի՞նչ սեփական առաջարկներ կարող է Մակրոնն անել: Աշխատանքային խումբը այս օպերայից չէ, միջնորդներ արդեն կան: Նա դեմ չէ ուժի գործադրման ու ունի «կարմիր գծեր», դա վկայում է սկզբունքայնություն և համարձակություն: Նրա դեպքում հարց չկա ընտրել զգուշավորության ու ակտիվության միջև: Հնարավոր հարվածները գերադասելի են, որովհետև ստեղծում են նոր հնարավորություններ: Մնում է սպասել, թե երբ է Ֆրանսիայի ԱԳՆ-ն՝ Մակրոնի գլխավորությամբ, նախապատրաստելու Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների հանդիպումը, իսկ այդ հանդիպումից առաջ տրամաբանական կլիներ նրանց հետ առաջին հանդիպումն ունենալ: Առավել մեծ հաջողության համար՝ նրանց տարածքում: Կարո՞ղ է, չէ՞, Մակրոնը այցելել Ադրբեջան, Վրաստան ու Հայաստան: Աշնանը: Չինաստանի ճանապարհին: Դա կլինի հրաշալի քայլ, նաև պատասխան Պուտինին, որ Հայաստան է գալիս մի քանի ժամով միայն: Այն էլ՝ Գյումրիով: Եթե Էմանուել Մակրոնը սիրում է ընդգծել իր տարբերությունը նախորդ նախագահներից, կարող է ընդգծել և մյուս նախագահներից իր մարտավարության շահեկանությունը: Բոլոր դեպքերում՝ Հայաստան-Ֆրանսիա բարձր մակարդակով հանդիպման ժամանակն է: Սպասենք աշնանը:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ